Steeds meer mensen krijgen last van een burn-out. Toch is niet iedereen er even vatbaar voor. Hoe vatbaar je bent voor een burn-out verschilt per persoon en is afhankelijk van verschillende factoren.
De lat ligt te hoog
Er wordt elke dag heel veel van ons gevraagd. Je moet altijd bereikbaar zijn. Je wordt iedere dag overladen met prikkels en je moet aan steeds meer dingen voldoen.
Onze drang om overal aan te moeten voldoen brengt hoge verwachtingen met zich mee. En wanneer de lat te hoog ligt, leidt dit tot chronische stress of zelfs een burn-out.
Stress is heel gewoon
Iedereen herkent de symptomen van stress: een opgejaagd gevoel, geen rust in je hoofd. Hoewel onze associatie met stress vaak negatief is, heeft stress een belangrijke functie. Het helpt je om in actie te komen als er gevaar dreigt, of als dingen thuis of op het werk niet goed gaan. Voel je stress, dan maakt je lichaam zich klaar om een uitdaging aan te gaan. Je bent scherper en functioneert op de top van je kunnen, mede dankzij een korte piek in de aanmaak van adrenaline en het stresshormoon cortisol.
Ons stresssysteem heeft een beschermende functie, maar onder bepaalde omstandigheden kan dit systeem uit balans raken. In plaats van aanpassing te bevorderen en bescherming te bieden, gaat het je nu belasten. Zowel lichamelijk als psychisch kom je onder druk te staan. Als dat lang blijft duren en de belasting zich opstapelt, wordt de balans verstoord en kun je last krijgen van allerlei symptomen.
Het is belangrijk dat de balans naar de positieve kant uitslaat.
Wanneer stress teveel wordt, of als je na een spanningspiek geen rust neemt, dan slaat je stressmechanisme op hol en raakt je lichaam overbelast. Je krijgt last van hartkloppingen en spierpijn. Je voelt je psychisch steeds minder goed en krijgt te maken met chronische stress. Uiteindelijk kom je terecht in een burn-out.
Heb jij een verhoogd risico op burn-out?
Zoals ik in de inleiding al aangaf is niet iedereen even vatbaar voor een burn-out. Je persoonlijkheid speelt een grote rol bij het risico op een burn-out. Ben je een perfectionist, een pleaser, hoog-sensitief (HSP), rusteloos, een binnenvetter, een workaholic of juist een uitsteller? Dan heb je een verhoogde kans om opgebrand te raken!
Ook de manier waarop jij met stress omgaat is bepalend. Ben jij een turbotype, dan ga je van stress extra hard gaan werken, maar neem je geen pauze om tot rust te komen.
Een crashtype gaat altijd maar door, tot die ene druppel die de emmer doet overlopen en je van het ene op andere moment instort.
Hoog sensitieve types zijn extreem gevoelig voor stress en voelen zich altijd opgejaagd.
Ben jij een bore-out type, dan ben je bang om dingen niet goed te doen. Dit kan een behoorlijke mate van stress opleveren en flink aan je zelfvertrouwen knagen.
Herken jij jezelf in een van deze types, let dan goed op wanneer je stress ervaart.
Zo herken je burn-out klachten
Stress voelen we allemaal wel eens, maar heb je langdurig last van stress, dan is het tijd om in actie te komen. Een ontregeld stresssysteem kan een ingrijpende impact op je gezondheid hebben. En het slechte nieuws is: steeds meer mensen krijgen er last van.
Psychisch en cognitieve klachten
- somber, neerslachtig, een gevoel van leegte
- verminderde interesse in mensen en activiteiten, nergens plezier in hebben
- negatieve gevoelens en gedachten, schuldgevoelens
- gebrekkig zelfvertrouwen, faalangst
- angst, wanhoop
- machteloosheid
- huilbuien of de behoefte te huilen, zonder dat dit lukt
- snel boos of geïrriteerd
- besluiteloosheid, gebrekkig vermogen om problemen op te lossen
- veel piekeren
- vaak met de dood bezig zijn
- concentratieproblemen
- vergeetachtigheid
- traagheid, moeite met nadenken
- rusteloosheid
Lichamelijke klachten
- vermoeidheid, geen energie
- gewichtsverandering door te weinig of te veel eten
- slapeloosheid of te veel slapen
- minder of geen zin hebben in seks
- een droge mond
- hoofdpijn, druk op de borst (benauwdheid), pijn in rug, gewrichten of spieren
- hartkloppingen
- duizeligheid
Weg met die burn-out!
Hoe je het best rust in jouw leven inbouwt hangt nauw samen met de manier waarop je werkt en stress ervaart. Ga je altijd maar door met werken? Dan is het goed om regelmatig pauzes te nemen en je werk te doen met minder afleiding. Ben je iemand die alle stresssignalen negeert? Leer dan beter naar je lichaam te luisteren en zeg vaker ‘nee’.
De klachten van een burn-out gaan niet vanzelf over. Om herstel te bereiken is rust en afstand nemen van het werk soms nodig. Bij de behandeling is het belangrijk dat er niet alleen gekeken wordt naar de denkpatronen die tot deze problemen hebben geleid. De overbelasting ontstaat namelijk vaak omdat je de werkzaamheden moeilijk los kunt laten, je (over)verantwoordelijk voelt en je jezelf een hoge werkdruk oplegt.